البته، این یک مشکل رایج در آسانسورها است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در اینجا به طور کامل به دلایل و راه‌حل‌های آن می‌پردازم.
دلایل اصلی توقف آسانسور بین طبقات
این توقف‌ها می‌تواند به دو دسته کلی تقسیم شود: توقف عادی و برنامه‌ریزی شده و توقف غیرعادی و ناشی از مشکل.
۱. توقف‌های عادی و برنامه‌ریزی شده
این توقف‌ها بخشی از عملکرد طبیعی آسانسور هستند و جای نگرانی ندارند.
- اولویت‌دهی به فراخوان‌ها (Control System Logic): سیستم کنترل آسانسور به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که کارآمدترین مسیر را برای سرویس‌دهی به تمامی فراخوان‌های (دکمه‌های فشار داده شده) داخلی و خارجی انتخاب کند. ممکن است آسانسور در مسیر حرکت به سمت مقصد شما، ابتدا به یک فراخوان دیگر که در مسیر است پاسخ دهد.
- حالت “صرفه‌جویی در انرژی”: برخی از آسانسورهای مدرن در صورت عدم استفاده برای مدت مشخصی، به طور خودکار به یک طبقه میانی یا طبقه همکف بازمی‌گردند و خاموش می‌شوند تا انرژی مصرف نکنند. اگر دقیقاً در همین لحظه شما آن را فراخوانی کنید، ممکن است حرکت آن از آن طبقه میانی شروع شود و احساس کنید بین طبقات بوده است.
۲. توقف‌های غیرعادی و ناشی از مشکل (دلایل فنی)
این موارد نیاز به بررسی و تعمیر توسط تکنسین دارند.
- مشکلات منبع تغذیه (برق):
- قطعی برق لحظه‌ای (Power Dip): کاهش ولتاژ یا قطعی بسیار کوتاه برق می‌تواند باعث ریست شدن سیستم کنترل آسانسور شود. در این حالت، آسانسور به طور ایمن متوقف می‌شود و پس از بازگشت برق، به آرامی به نزدیک‌ترین طبقه رفته و درب را باز می‌کند.
- نوسانات برق: نوسانات شدید برق می‌تواند باعث عملکرد نامناسب سیستم الکتریکی آسانسور شود.
- مشکلات سیستم ایمنی (Safety Systems):
- عملکرد سوئیچ ایمنی (Safety Switch): تمامی آسانسورها دارای انواع سوئیچ‌های ایمنی هستند (مثلاً روی درب کابین، موتورخانه و چاهک). اگر کوچکترین اختلالی در عملکرد این سوئیچ‌ها پیش بیاید (مثلاً سنسور درب به درستی عمل نکند)، سیستم بلافاصله برای محافظت از کاربران متوقف می‌شود.
- ترمز ایمنی (Governor / Overspeed Switch): اگر سرعت آسانسور از حد مجاز بیشتر شود، این سیستم فعال شده و آسانسور را متوقف می‌کند.
- مشکلات مکانیکی:
- فرسودگی اجزا: سایش و فرسودگی در componentsی مانند یاتاقان‌ها، موتور، یا سیستم ترمز می‌تواند باعث ایجاد اصطکاک یا گیرکردن شده و آسانسور را متوقف کند.
- کشش ناکافی طناب فولادی (Traction Loss): اگر طناب‌های فولادی فرسوده یا روغن‌کاری نشده باشند، ممکن است کشش کافی بین طناب‌ها و فلکه موتور ایجاد نشود و موتور بچرخد اما کابین حرکت نکند (اصطلاحاً Slip کند).
- مشکلات نرم‌افزاری و الکترونیکی:
- باگ در سیستم کنترل (Controller Bug): نرم‌افزار مرکزی آسانسور ممکن است دچار خطایی شود که منجر به توقف غیرمنتظره گردد. در این حالت معمولاً نیاز به ریست کردن سیستم است.
- خرابی برد الکترونیکی (PCB Failure): خرابی یکی از بردهای کنترل می‌تواند سیگنال‌های اشتباه به موتور و سایر parts بفرستد.
راه‌حل‌ها و اقدامات لازم
اقدامات به دو بخش کاربران و مالکان/مدیران ساختمان تقسیم می‌شود.
اگر در آسانسور گیر کردید (برای کاربران):
- آرامش خود را حفظ کنید. نفس عمیق بکشید.
- دکمه Alarm (زنگ) یا Help (کمک) را فشار دهید. این دکمه معمولاً به صورت زنگوله یا نماد تلفن است و شما را به یک مرکز پاسخگویی یا نگهبانی متصل می‌کند.
- از تلاش برای باز کردن درب خودداری کنید. این کار بسیار خطرناک است و ممکن است باعث سقوط یا آسیب جدی شود.
- اگر تلفن همراه آنتن دارد، با مدیریت ساختمان یا شماره اضطراری (۱۲۵) تماس بگیرید.
- تا رسیدن کمک منتظر بمانید. آسانسور طراحی شده تا یک فضای ایمن باشد و اکسیژن کافی دارد.
راه‌حل‌های بلندمدت و فنی (برای مالکان و مدیران ساختمان):
- نگهداری و سرویس دوره‌ای منظم (مهمترین راه‌حل):
- قرارداد بستن با یک شرکت سرویس‌دهی معتبر برای بازدیدهای ماهانه و سرویس‌های و سالانه.
- در این بازدیدها، تکنسین‌ها روغن‌کاری، تنظیم سوئیچ‌ها، بررسی وضعیت طناب‌ها و تست سیستم‌های ایمنی را انجام می‌دهند.
- بروزرسانی سخت‌افزار و نرم‌افزار (Modernization):
- برای آسانسورهای قدیمی، ممکن است نیاز به تعویض سیستم کنترل، موتور یا درایو باشد تا از هوشمندی و قابلیت‌افزایش بیشتری برخوردار شود.
- نصب سیستم برق اضطراری (UPS یا ژنراتور):
- نصب یک منبع برق بدون وقفه (UPS) مخصوص آسانسور می‌تواند از توقف‌های ناگهانی به دلیل نوسانات یا قطعی‌های کوتاه برق جلوگیری کند و آسانسور را به نزدیک‌ترین طبقه برساند.
- بررسی منبع برق ساختمان:
- یک برقکار باید سلامت کلی برق ساختمان، وجود نوسان و پایداری ولتاژ را بررسی کند.
- آموزش به ساکنین:
- آموزش نحوه استفاده صحیح از آسانسور (عدم overload کردن، عدم تاخیر در بستن درب‌ها) و واکنش صحیح در مواقع اضطراری.
جمع‌بندی نهایی
توقف آسانسور بین طبقات می‌تواند یک عملکرد عادی و هوشمندانه سیستم باشد یا نشان‌دهنده یک مشکل فنی که نیاز به توجه دارد. کلیدی‌ترین عامل در پیشگیری از این مشکلات، نگهداری پیشگیرانه و منظم توسط شرکت‌های متخصص است. اگر این مشکل به طور مکرر و غیرعادی رخ می‌دهد، حتماً باید به مدیر ساختمان اطلاع دهید تا نسبت به سرویس و بررسی فنی آسانسور اقدام کند.